Ngày nay trong thời đại bùng nổ thông tin vì nhờ có công nghệ, hầu hết các bậc phụ huynh khi có con đến tuổi đi học (thậm chí mới từ khi lên kế hoạch có con) đã bắt đầu mò mẫm tìm hiểu về giáo dục mầm non. Và đa số phụ huynh đều có cảm giác bối rối khi đối diện với một bầu trời phương pháp giáo dục, và mỗi phương pháp là một cái gì đó rất chuyên sâu và chuyên gia khiến mọi người choáng ngợp. Điều này dẫn đến một tâm lý chung là ta nên nhấc cái nào, nắm cái nào, và buông cái nào, và liệu quyết định của ta có sai lầm không khi mà bảy năm đầu đời – thời gian vàng của con chúng ta sẽ trôi qua cái vèo mà không có thể nào quay lại được.
Quan điểm và tư tưởng giáo dục của ngài Steiner ngày nay cũng được gọi một cái tên như bao phương pháp giáo dục khác, và cũng được đưa lên bữa tiệc các phương pháp để mọi người có thể lựa chọn. Mình là người được nuôi lớn trong cái nôi giáo dục truyền thống và có cơ hội rong ruổi hết phương pháp giáo dục này đến phương pháp giáo dục khác trước khi phát duyên với Steiner. Hành trình của mình cũng mất 20 năm tính cả những ngày vừa đi làm vừa đi học mới tìm được cho mình một lối đi khi mình gặp được giáo dục Steiner. Mình xin trích một trong những câu nói mà mình tâm đắc của Rudolf Steiner “Cốt lõi của phương pháp Waldorf nằm ở chỗ xem giáo dục là một nghệ thuật – nó phải giao tiếp với trải nghiệm của trẻ. Để giáo dục một đứa trẻ toàn vẹn, ta cần chạm đến được tinh thần, ý chí, và cả trí tuệ của trẻ.”
***Giáo dục Steiner đối với cha mẹ và người chăm sóc:
Theo quan điểm của mình, mình không cho giáo dục Steiner là một phương pháp như bao phương pháp giáo dục khác, mà giáo dục Steiner chính là con đường dẫn dắt những người chăm sóc trẻ quay lại chính bản năng nuôi dưỡng trẻ con tự nhiên của mình, cùng đồng hành với quá trình tự phát triển và giáo dục bản thân để trở thành hình mẫu của trẻ. Là cha mẹ thiên bẩm, ta có tình yêu dành cho con và từ chính tình yêu này ta có thể làm được mọi sự cho con. Quan sát, lắng nghe bên ngoài và bên trong của chính mình, bám vào những cái gì gọi là bản năng thiên phú của mình để đưa ra nhận định đúng đắn giữa muôn vàn thông tin của xã hội hiện đại.
***Giáo dục Steiner đối với trẻ nhỏ:
Giáo dục Steiner xem mỗi đứa trẻ là một bản thể rất riêng biệt mang tính chất cá nhân rất cao. Vì vậy, Không có một công thức nuôi dưỡng cho mọi đứa trẻ và cũng không thể áp dụng một công thức hoặc một giáo án cho mọi đứa trẻ. Mỗi bạn nhỏ ở trường mầm non Steiner được QUAN SÁT để được thấu hiểu và chăm sóc, nuôi dưỡng cách cá nhân nhất có thể.
Ở lứa tuổi mầm non 0-7 tuổi là giai đoạn phát triển cảm giác an toàn. Giai đoạn 0-7 tuổi cảm giác an toàn của trẻ nếu được nuôi dưỡng tốt thì 3 giai đoạn 7 năm sau những giác quan bậc cao (thính giác, giác quan ngôn ngữ, giác quan suy nghĩ, giác quan về cái tôi) sẽ được phát triển tốt.
0-7 tuổi trẻ làm việc với hai nguồn lực chính là bắt BẮT CHƯỚC và Ý CHÍ
Các giác quan cần được ưu tiên phát triển trong giai đoạn này là bốn giác quan bậc thấp (trong 12 giác quan) quan trọng nhất trong thời thơ ấu là: GIÁC QUAN ĐỜI SỐNG, GIÁC QUAN SỜ CHẠM, GIÁC QUAN VẬN ĐỘNG và GIÁC QUAN CÂN BẰNG
Điều chú trọng cho trẻ trong giai đoạn này là “THIỆN – Goodness = thiện = nhân tính, có câu “nhân chi sơ tính bổn thiện”, con người sinh ra bản chất là thiện lành, nhân từ.
Cho nên trong giai đoạn này giáo dục Steiner ngoài việc ưu tiên bảo vệ và phát triển cơ thể vật lý của trẻ thì ưu tiên gìn giữ và phát triển tính THIỆN. Tất cả các hoạt động mang tính chất học thuật đều có thể trở thành sự cản trở cho cơ thể vật lý phát triển cách hoàn thiện nhất. Hình ảnh búp hoa được nuôi dưỡng và bảo vệ cho đến ĐÚNG NGÀY, ĐÚNG GIỜ khai hoa toả hương chính là hình ảnh tốt nhất để ví dụ cho giai đoạn này. Bất cứ hoạt động can thiệp giáo dục sớm nào cho trẻ trong giai đoạn này đều được cho là hành động ÉP NỞ HOA, và hậu quả của hành động này là những bông hoa KHÔNG ĐỦ SẮC, KHÔNG ĐỦ HƯƠNG. Kết quả ta có thể thấy ngay tức thì của một số phương pháp giáo dục sớm là con có thể biết một số điều sớm so với các bạn cùng trang lứa. Cái ta không thể nhìn thấy được là sự làm việc quá sức của cơ thể bên trong sẽ ảnh hưởng đến trẻ sau này. Bên cạnh đó nguồn thức thức ăn phát triển tinh thần (THIỆN) cho trẻ là sự nhất quán và hình mẫu lương thiện, chân thật của người chăm sóc trẻ cũng quan trọng không kém với việc chọn nguồn thức ăn phù hợp, tốt và lành để phát triển cơ thể vật lý của trẻ.
Vậy trong trường mầm non Steiner có những hoạt động gì? Chương trình ra sao? Giáo án như thế nào? để nuôi dưỡng trẻ.
Căn cứ vào hai nguồn lực chính trẻ sử dụng trong giai đoạn này BẮT CHƯỚC, Ý CHÍ, ta có thể suy ra những hoạt động phù hợp với trẻ.
GIÁO ÁN VÀ GIÁO VIÊN
Vì trẻ con học bằng cách bắt chước và điều quan trọng là phổ nhận biết của trẻ con vô cùng rộng lớn, trẻ con có thể cảm nhận được tâm tư, khả năng, tâm hồn của người lớn và đưa ra nhận định cách cá nhân. Ví dụ: cô giáo có thật lòng yêu thương mình không hay cô chỉ làm cho đúng trách nhiệm, và trẻ có nên trao phó những điều khó khăn của mình cho cô giáo này không. Một đứa trẻ có thẻ giúp ta nhìn thấy hoặc phơi bày con người thật của ta hoặc có thể là một con người khác trong ta được phơi bày. Từ những yếu tố đó ta có thể kết luận trẻ con cần giáo viên là một HÌNH MẪU chứ không chỉ là một người bạn hay một người đồng hành. Hình mẫu trong những cái thấy được như cách cô đi, đứng, ăn, mặc, nói, cười… Hình mẫu trong những điều không thấy được như nội tâm của cô, sự chân thành của cô, tình yêu của cô đối với trẻ, sự chân thật của cô, kiến thức của cô…Không có người mẹ nào cần phải soạn giáo án mỗi ngày trong hành trình nuôi con cả. Cái họ cần là ý thức TÌNH YÊU VÀ PHÁT TRIỂN TỰ THÂN, đây là tiêu chí hàng đầu trong các yếu tố tuyển chọn cũng như là các hoạt động phát triển giáo viên của trường mầm non Steiner. Trong trường mầm non Steiner người giáo viên chính là giáo án, mỗi một giáo viên với sự phát triển tự thân của mình đem đến một giáo án sống cho trẻ con học theo. Mỗi một hoạt động giáo dục đều xuất phát từ tình yêu và NGHỆ THUẬT GIÁO DỤC. Nói như thế không có nghĩa là không có những kế hoạch giảng dạy tuy nhiên kế hoạch giáo dục này sẽ dựa vào cái tâm và sự quan sát của cô giáo cho từng đứa trẻ, từng giai đoạn một cách hết sức cá nhân.
